Đây là một bài viết chia sẻ mang tính cá nhân của mình về quá trình tập luyện và thi đấu bowling. Có thể bạn sẽ đồng ý hoặc không, nhưng cứ xem đi đã, khoan hãy phán xét. Biết đâu bạn sẽ tìm thấy một chút đồng cảm đấy. 5 năm gắn bó với bowling cho mình nhiều trải nghiệm, chiêm nghiệm và kinh nghiệm về môn này.

Đây là môn thể thao mà mình gắn bó lâu nhất trong tất cả các môn mà mình từng chơi, trong đó đá banh cũng chỉ xếp thứ nhì. Vậy vì lẽ gì mà bowling lại cuốn hút mình và nhiều bowler khác đến như vậy, trong khi nhìn cách chơi của nó cũng chẳng có gì phức tạp? Đây là câu trả lời:

4-Y (Accuracy – Consistency – Efficiency – Versatility)

Bowling sẽ chỉ là một trò cầm đá ném chim nếu không có 4 yếu tố mà mình gọi là 4-Y (Accuracy – Consistency – Efficiency – Versatility)– Dịch tiếng Việt là (Chính xác – Ổn định – Hiệu quả – Linh hoạt). Bắt đầu có màu sắc khoa học rồi nhỉ. Khi đi sâu vào tập và thi đấu, bạn sẽ dần nhận ra 4 yếu tố này vô cùng quan trọng vì nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thi đấu của bạn và là điểm khác biệt lớn nhất giữa Bowling giải trí và Bowling thể thao.

+ Accuracy:

Độ chính xác là điểm cốt yếu đầu tiên trong trò chơi này ngay cả nếu bạn chỉ chơi bowling để giải trí. Độ chính xác phụ thuộc 1 phần nhỏ vào khả năng nhắm “thiên phú” và một phần lớn vào hệ thống nhắm của bạn. Trong giới pro bowler tại Mỹ thì Walter Ray William Jr được công nhận là 1 huyền thoại với khả năng thiên phú về nhắm bắn về mặt sinh học mà ông có biệt danh là “Dead-Eye”.

Mình luôn thiết lập một hệ thống nhắm cho bản thân và thường điều chỉnh cũng như tối ưu hóa hệ thống này theo thời gian. Sự khác biệt giữa những người chơi giải trí và người chơi chuyên nghiệp là khi đứng vào vị trí đánh, họ luôn biết mình phải đứng ở đâu và nhắm vào đâu. Hệ thống nhắm mà mình yêu thích là “hệ thống nhắm 3 điểm với con mắt tĩnh”.

Có một nghịch lý mà nhiều người thường nghĩ, để có độ chuẩn xác cao, bạn phải tập trung cao độ. Với mình điều này không hợp lý bởi lẽ mình tin rằng “con người”- một cỗ máy sinh học – là thứ không ổn định nhất trong vô vàn thứ bất ổn trong thế giới này. Bạn có thể chắc chắn bất cứ lúc nào mình có thể tập trung cao độ? với hàng trăm thứ gây sao nhãng xung quanh? Có thể bạn sẽ nói “Tôi làm được!” nhưng tin mình đi, mình cũng từng nói thế, và thông thường thì mình không giữ được lời hứa đó 100%.

Vậy muốn vượt lên sự bất ổn này, bạn cần một hệ thống ít chịu sự chi phối của khả năng tập trung và các yếu tố sinh học nhất. Đó chính là hệ thống nhắm bắn của bạn, chi tiết đến từng board và từng pin. Ngay cả nếu bạn đang ở trong trạng thái mệt mỏi khi thi đấu, với hệ thống nhắm tin tưởng của riêng mình, bạn vẫn sẽ giảm thiểu tối đa rủi ro cho bản thân. Vì vậy hãy thiết lập hệ thống nhắm cho bản thân ngay từ bây giờ.

+ Consistency:

Mức độ ổn định, thứ mà mọi bowler đều mong muốn đạt được dù rằng con người không bao giờ đạt đến mức độ ổn định 100% hay 10 cú ra banh giống nhau như 1. Ngay cả máy móc cũng còn có sai sót thì huống hồ gì con người. Độ ổn định càng cao thì hiệu quả phá pin và điểm số cũng tỉ lệ thuận. Độ ổn định phụ thuộc vào khả năng thực hiện thành thục các động tác. Nói cách khác đó là mức độ não bộ nhận thức được các động tác “sâu” đến mức bạn có thể thực hiện kĩ thuật ra banh mà không cần phải ý thức rằng mình đang và phải làm nó. Điều này phụ thuộc vào số lần thực hiện động tác một cách có ý thức. Tức là bạn thực hiện động tác và ý thức rằng điều gì đang và sẽ xảy ra khi mình thực hiện nó.

Mô thức này sẽ ảnh hưởng đến cách thức bạn tập luyện. Hãy nhớ rằng nếu bạn thực hiện 10,000 giờ tập luyện “không ý thức”, kết quả tập luyện của bạn chỉ là con số 0. Đó là lí do mà nhiều người đã phải quay video lại từ phía sau động tác của mình để phân tích nó một cách “có ý thức”.

+ Efficiency: 

Hiệu quả ở đây xét ở 2 khía cạnh

– Số lượng pin mà bạn lấy được trong lần đánh đầu tiên (first ball average): Có một thực tế trong bowling là mặc cho bạn sử dụng kĩ thuật “cao cấp” hay “cùi bắp” như thế nào, nếu bạn không thể lấy nổi ít nhất 9 pin trong lần ném đầu tiên thì hiệu quả cũng không gọi là cao. Nói rộng hơn là số pin ngã trung bình trong lần ném đầu tiên sẽ phản ánh hiệu quả kĩ thuật mà bạn triển khai.

Nói vui một tí là nhiều bạn chơi hook sẽ cảm thấy tủi thân khi những bạn ném thẳng và spinner có thể lấy được 9 pin dễ dàng, trong khi các bạn ném hook đường đi phức tạp, đẹp mắt mà nhiều khi con không lấy nổi 9 pin chứ chưa nói tới bị split =)))) Nếu bạn đang rơi vào tình trạng này thì lời giải thích đơn giản nhất là bạn chưa tối ưu hóa kĩ thuật đánh của mình. Khi bạn đã thành thục và tối ưu hóa kĩ thuật cá nhân, hiệu quả của bạn sẽ tăng lên dần, đừng nóng vội.

Bảng điểm thống kê của bowler Huỳnh Hoàng Doanh sau 10 game tập luyện

– Sức lực bạn bỏ ra cho một quả ném strike (hoặc cùng số lượng pin ngã): Nói đơn giản là cùng 1 kết quả mà bạn phải dùng nhiều sức lực hơn thì rõ ràng là không hiệu quả hơn rồi. Vì thế tối ưu hóa năng lượng bỏ ra cho 1 quả ném là vô cùng quan trọng, đặc biệt khi bạn phải đánh nhiều game ở vòng loại. Bạn cần cân nhắc và để ý vấn đề này khi tập luyện và thi đấu.

+ Versatility:

Mức độ linh hoạt ở đây ám chỉ khả năng biến hóa các đường đánh trên các kiểu dầu. Nói dễ hiểu hơn là bạn có thể đưa banh đi theo bất cứ đường nào có thể xuất hiện trên lane để tối ưu hóa điểm số trên từng kiểu dầu, kiểu sàn…. Khả năng này là cực kì quý giá và thường là bảo bối của các pro bowler huyền thoại như Norm Duke và Chris Barnes. Họ có thể cho ra những đường banh hook cực hẹp, hay cực rộng hay thậm chí là những đường banh sát mép lane đến rợn da gà. Nếu có thể làm được điều đó, khả năng của bạn trên lane là vô biên.

Để có thể làm được điều đó, bạn phải sở hữu kĩ năng điều khiển tốc độc và góc rotation banh ở các vị trí khác nhau. Điều này không thể có ngay lập tức và bạn cần bắt đầu học ngay từ bây giờ. Happybowlers.com sẽ có 1 bài viết khác riêng cho kĩ thuật này. Các bạn hãy đón xem nha.

Ở Việt Nam, bowler không có nhiều cơ hội được trải nghiệm các kiểu dầu đa dạng do hạn chế về máy móc và kinh nghiệm của kĩ thuật viên, nhưng bù lại, chúng ta sẽ phải đối mặt với các kiểu dầu cực kì khó đoán biết do máy trải dầu không ổn định và đã cũ nhiều. Nhìn về mặt tích cực, thì đây cũng chính là thử thách mà hiếm nơi nào có. Vì vậy, khả năng linh hoạt điều khiển banh sẽ là kĩ thuật mà bạn phải có nếu muốn “sống sót” tại các giải đấu.

Ý nghĩa thực sự của việc tập luyện bowling

Đó là nghiên cứu và thử nghiệm các hệ thống, kỹ thuật và cảm nhận sự phản ứng của cơ thể với các thử nghiệm đó dựa trên 4 tiêu chí trên. Nếu bất cứ phản ứng nào xuất hiện và đi ngược lại với 4 tiêu chí trên, bạn sẽ phải phân tích lại hệ thống để tối ưu hoặc giải quyết vấn đề phát sinh đó. Hãy hình dung nếu như Iron man – Tony Stark đã phải cải tiến bộ giáp của mình đến 42 phiên bản (mach 42) thì bạn cũng sẽ làm điều đó đến khi tìm ra hệ thống phù hợp nhất cho mình. Đó chính là động lực thôi thúc giúp mình gắn bó với bowling. Cũng phải nói thêm, đó là một chặng đường dài và trên chặng đường đó, có những thời điểm bạn chiến thắng hoặc thất bại, nhưng đó chỉ là bề nổi của một tảng băng lớn. Niềm vui thực sự nằm ở cảm giác chinh phục thử thách sau tất cả thử nghiệm và cải tiến của chính mình.